Γαστροσκόπηση: Αναλυτικός Οδηγός για Ασθενείς

Εισαγωγή: Τι είναι πραγματικά η γαστροσκόπηση;

Η γαστροσκόπηση είναι μια εξέταση που έχει συνδεθεί με πολλούς μύθους και παρερμηνείες. Πολλοί ασθενείς την φαντάζονται ως μία δυσάρεστη διαδικασία, ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται για μία σύγχρονη, ανώδυνη και εξαιρετικά ακριβή μέθοδο αξιολόγησης του ανώτερου πεπτικού συστήματος. Με ένα λεπτό ενδοσκόπιο υψηλής ευκρίνειας, ο γιατρός εξετάζει άμεσα και λεπτομερώς τον οισοφάγο, το στομάχι και το δωδεκαδάκτυλο, προσφέροντας πληροφορίες που καμία άλλη εξέταση δεν μπορεί να παρέχει με τόσο μεγάλη ακρίβεια.

Η εξέταση πραγματοποιείται με ήπια μέθη, η οποία εξασφαλίζει άνεση και χαλάρωση στον ασθενή. Δεν απαιτεί γενική νάρκωση, ενώ ο χρόνος παραμονής στο κέντρο είναι σύντομος. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, οι ασθενείς επιστρέφουν γρήγορα στις καθημερινές τους δραστηριότητες.

Η γαστροσκόπηση δεν είναι απλώς «μία κάμερα στο στομάχι». Είναι ένα εργαλείο που σώζει ζωές, προσφέροντας:

• έγκαιρη διάγνωση παθήσεων,
• πρόληψη σοβαρών επιπλοκών,
• στοχευμένη θεραπευτική παρέμβαση.

Το παρόν άρθρο έχει σχεδιαστεί ειδικά για το ευρύ κοινό, ώστε να εξηγήσει με τρόπο απλό, καθαρό και επιστημονικά έγκυρο ό,τι χρειάζεται να γνωρίζει ένας ασθενής.

1. Πότε χρειάζεται γαστροσκόπηση;

Η γαστροσκόπηση συνιστάται σε μια μεγάλη σειρά συμπτωμάτων και κλινικών ενδείξεων. Αποτελεί την πρώτη γραμμή απεικόνισης για παθήσεις του ανώτερου πεπτικού που δεν μπορούν να διαγνωστούν επαρκώς με άλλες εξετάσεις, όπως υπέρηχο ή αξονική.

Συμπτώματα που οδηγούν συχνότερα σε γαστροσκόπηση

• Επίμονος πόνος στο επιγάστριο (κάτω από το στέρνο ή στο άνω μέρος της κοιλιάς)
• Καούρες, κάψιμο, παλινδρόμηση
• Αίσθημα φουσκώματος ή δυσπεψίας μετά το φαγητό
• Πικρίλες στο στόμα και όξινη γεύση
• Ναυτία και έμετος που επιμένουν
• Ανεξήγητη απώλεια όρεξης ή βάρος που πέφτει χωρίς προσπάθεια
• Δυσφαγία (δυσκολία στην κατάποση)
• Ανεξήγητη αναιμία, ιδίως σιδηροπενική
• Αίμα στον εμετό ή σκούρα, μαύρα κόπρανα
• Συμπτώματα που δεν βελτιώνονται με φαρμακευτική αγωγή

Κλινικές ενδείξεις από τον ιατρό

• υποψία γαστρικού ή δωδεκαδακτυλικού έλκους
• αξιολόγηση οισοφαγίτιδας
• διάγνωση οισοφάγου Barrett
• αξιολόγηση πολύποδων στο στομάχι
• έλεγχος καρκίνου του στομάχου ή του οισοφάγου
• αξιολόγηση χρόνιας γαστρίτιδας
• παρακολούθηση μετά από θεραπεία H. pylori

Η γαστροσκόπηση επιλέγεται συχνά επειδή είναι η μοναδική εξέταση που επιτρέπει την άμεση επισκόπηση του βλεννογόνου και τη λήψη βιοψιών.

2. Ποιες παθήσεις μπορεί να εντοπίσει;

Η γαστροσκόπηση δεν βρίσκει απλώς «ερυθρότητα». Μπορεί να εντοπίσει παθήσεις με μεγάλη ακρίβεια και να τις καταγράψει σε πραγματικό χρόνο.

Γαστρίτιδα

Η φλεγμονή του στομαχικού βλεννογόνου μπορεί να είναι:

• οξεία
• χρόνια
• βαριάς ή ήπιας μορφής
• Η γαστροσκόπηση δείχνει τη μορφή, το εύρος και τη βαρύτητα της φλεγμονής.

Δωδεκαδακτυλίτιδα

Φλεγμονή στο πρώτο τμήμα του λεπτού εντέρου, συχνά λόγω H. pylori.

Έλκος στομάχου ή δωδεκαδακτύλου

Τα έλκη είναι πληγές που σχηματίζονται στον βλεννογόνο.
Η γαστροσκόπηση τα επιβεβαιώνει και βοηθά να αποκλειστεί κακοήθεια.

Λοίμωξη Helicobacter pylori

Η γαστροσκόπηση επιτρέπει:

• βιοψία,
• τεστ ουρεάσης,
• επαλήθευση με απόλυτη ακρίβεια.

Οισοφαγίτιδα – Παλινδρόμηση (GERD)

Ο γιατρός ελέγχει:

• τη βαρύτητα,
• τις βλάβες,
• πιθανές επιπλοκές (οισοφάγος Barrett).

Οισοφάγος Barrett

Προκαρκινική κατάσταση που χρειάζεται παρακολούθηση.

Πολύποδες στομάχου

Συχνά καλοήθεις, αλλά μπορεί να χρειαστούν αφαίρεση ή βιοψία.

Όγκοι & προκαρκινικές βλάβες

Η γαστροσκόπηση μπορεί να αποκαλύψει:

• πρώιμους όγκους
• κακοήθειες
• δυσπλασίες

Όλα αυτά γίνονται ορατά με τρόπο αδύνατο σε άλλες εξετάσεις.

3. Τι επιπλέον μπορεί να προσφέρει η γαστροσκόπηση; (Θεραπευτικές παρεμβάσεις)

Πέρα από τη διάγνωση, η γαστροσκόπηση μπορεί να επιτελέσει θεραπευτικές πράξεις κατά την ίδια συνεδρία.

Λήψη βιοψιών

Ανώδυνο, γρήγορο και κρίσιμο βήμα για:

• έλεγχο H. pylori,
• ανίχνευση φλεγμονών,
• αποκλεισμό κακοήθειας.

Αφαίρεση πολύποδων (πολυπεκτομή)

Οι μικροί πολύποδες μπορούν να αφαιρεθούν επί τόπου.

Αντιμετώπιση αιμορραγίας

Ο γιατρός μπορεί:

• να καυτηριάσει το αγγείο,
• να τοποθετήσει clips,
• να σταματήσει την αιμορραγία χωρίς χειρουργείο.

Διάνοιξη στενώσεων

Με ειδικά μπαλόνια.

Αφαίρεση ξένων σωμάτων

Συχνό σε παιδιά και ηλικιωμένους.

Έγχυση φαρμάκων

Σε περιοχές που χρειάζονται τοπική θεραπεία.

Οι θεραπευτικές δυνατότητες καθιστούν τη γαστροσκόπηση ένα «πολυεργαλείο» για το ανώτερο πεπτικό.

4. Πόσο ασφαλής είναι η γαστροσκόπηση;

Η γαστροσκόπηση θεωρείται μία από τις πιο ασφαλείς ενδοσκοπικές πράξεις.

Χιλιάδες εξετάσεις πραγματοποιούνται καθημερινά σε όλο τον κόσμο, με πολύ χαμηλό ποσοστό επιπλοκών.

Συχνές, ήπιες και προσωρινές ενοχλήσεις

• ελαφρύς ερεθισμός στον λαιμό
• φούσκωμα
• ρέψιμο
• αίσθημα υπνηλίας από τη μέθη

Σπάνιες επιπλοκές

Τέτοιες εμφανίζονται συνήθως μόνο όταν χρειάζεται θεραπευτική παρέμβαση.

5. Πόσο συχνά χρειάζεται γαστροσκόπηση;

Δεν υπάρχει ενιαία σύσταση για όλους τους ασθενείς.

Η συχνότητα καθορίζεται αποκλειστικά από τον θεράποντα γαστρεντερολόγο, ανάλογα με:

• την αιτία του προβλήματος
• την παρουσία ή μη H. pylori
• τα ευρήματα της εξέτασης
• το ιστορικό έλκους
• την ύπαρξη προδιαθεσικών παραγόντων
• τον οισοφάγο Barrett
• τον κίνδυνο κακοήθειας
• τη λήψη συγκεκριμένων φαρμάκων

Κάθε ασθενής είναι μοναδικός και το πρόγραμμα παρακολούθησης καθορίζεται ατομικά.

6. Πλεονεκτήματα γαστροσκόπησης σε σύγκριση με άλλες εξετάσεις

1. Μηδενική ακτινοβολία

Σε αντίθεση με αξονική ή ακτινογραφίες.

2. Πραγματική εικόνα σε πραγματικό χρόνο

Δεν βασίζεται σε ανακατασκευές ή έμμεσες ενδείξεις.

3. Δυνατότητα άμεσης θεραπείας

Φλεγμονές, αιμορραγίες, πολύποδες μπορούν να αντιμετωπιστούν άμεσα.

4. Υψηλή ακρίβεια διάγνωσης

Ανιχνεύει ακόμη και μικρές βλάβες.

5. Ασφάλεια και άνεση

Η μέθη εξασφαλίζει άνεση και ανώδυνη εμπειρία.

7. Ερωτήσεις που κάνουν συχνά οι ασθενείς

• Πονάει η γαστροσκόπηση;

Όχι. Η μέθη εξασφαλίζει απόλυτη άνεση.

• Μπορεί να προκαλέσει βλάβη στο στομάχι;

Όχι. Ο εξοπλισμός είναι ειδικά σχεδιασμένος για ασφαλή χρήση.

• Μπορεί να γίνει γαστροσκόπηση ενώ είμαι άρρωστος;

Ο γιατρός θα αξιολογήσει την κατάσταση. Μικρή ίωση δεν είναι πάντα αντένδειξη.

• Είναι κατάλληλη για ηλικιωμένους;

Ναι, με την κατάλληλη εκτίμηση.

• Η βιοψία πονάει;

Όχι. Δεν υπάρχουν νεύρα πόνου στον βλεννογόνο.

8. Γιατί η γαστροσκόπηση σώζει ζωές

Σε πολλές περιπτώσεις εντοπίζει κακοήθειες σε πολύ πρώιμο στάδιο, όταν είναι πλήρως ιάσιμες. Αυτό έχει τεράστια σημασία για:

• καρκίνο στομάχου
• καρκίνο οισοφάγου
• οισοφάγο Barrett

Η έγκαιρη διάγνωση αλλάζει τη ζωή του ασθενούς.

 

Ομάδα Ενημέρωσης

ΔΙΚΤΑΙΟΝ Ιατρικό Διαγνωστικό Κέντρο